Μαρμάρινες υπαίθριες προτομές και κείμενα στον Άγιο Σώστη περιοχής Αγίου Βασιλείου Κορινθίας.

του Γιάννη Κουτσούκου

koutsoukos.wordpress.com

Στην πλατεία και  στον περιβάλλοντα χώρο γύρω από το ιστορικό εκκλησάκι του Αγίου  Σώστη στην περιοχή του Αγίου Βασιλείου Κορινθίας υπάρχουν υπαίθριες διάφορες μαρμάρινες πλάκες με προτομές και κείμενα.
Η ταξινόμηση των, προβολή και μελέτη  αποτελούν  τεκμήρια για την ιστορική μάχη των Δερβενακίων-Αγίου Σώστη,  οι οποίες έγιναν την ίδια ημέρα, δηλαδή  στις 26 Ιουλίου 1822. Παράλληλα οι σωζόμενες επιγραφές, οι οποίες έχουν γίνει σε διάφορα χρονικά διαστήματα μετά τις δύο αυτές μάχες,  είναι και μία ιστορική περιήγηση στον χωροχρόνο της ιστορικής αυτής περιοχής από την ημερομηνία της μάχης των Δερβενακίων και Αγίου Σώστη μέχρι σήμερα.

Φωτ. 1.  Η μαρμάρινη πλάκα εντοιχισμένη στη βρύση της πλατείας κοντά στο εκκλησάκι.

Φωτ. 2.  Λεπτομέρεια της πλάκας που παριστάνει τον Θ.Κολοκοτρώνη.

Η μαρμάρινη πλάκα  τοποθετήθηκε από τον σύλλογο Καλοκάρδων Άσσου Κορινθίας το έτος 1938 επί νομάρχου Αργολιδοκορινθίας Νικολάου Καραμανώλη.  Την προτομή του Θ. Κολοκοτρώνη φιλοτέχνησε και την δώρισε ο Γεώργιος Θεοδώρου Δημητριάδης, αθηναίος γλύπτης, ο οποίος έχει κατασκευάσει και τον μαρμάρινο Ανδριάντα του Θ. Κολοκοτρώνη  στον Άγιο Σώστη.

Φωτ. 3. Λεπτομέρεια της πλάκας με ένα έμμετρο κείμενο σε μορφή δημοτικού τραγουδιού και στοιχεία όπου  αναγράφονται χρονολογία και ονόματα. 

Το ποίημα, που είναι χαραγμένο στην πλάκα έχει συνθέσει ο Δημήτριος Αντωνίου Μπουνάτσος και αναφέρεται στην νικηφόρα μάχη των Ελλήνων στις 26 Ιουλίου του 1822, που έγινε σε αυτό τον τόπο.

Φωτ. 4.  Η μαρμάρινη  πλάκα ήταν  εντοιχισμένη στη βρύση της πλατείας και αναφέρει τα πιο κάτω ονόματα των ευεργετών της διαμορφώσεως του περιβάλλοντος χώρου του Αγίου Σώστη.

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΟΛΙΤΟΠΟΥΛΟΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΟΛΙΤΟΠΟΥΛΟΣ
ΤΑΣΟΣ ΠΟΛΙΤΟΠΟΥΛΟΣ
ΜΑΡΙΑ ΑΝΔΡΙΟΠΟΥΛΟΥ
ΧΡΥΣΑΝΘΗ ΠΟΛΙΤΟΠΟΥΛΟΥ
Το 1926 με ενέργειες του Δημητρίου Πολιτόπουλου και την συνεργασία της κοινότητος φυτεύτηκαν επτά χιλιάδες μικρά δένδρα, τα οποία χορήγησε του Υπουργείο Γεωργίας. Οι Πολιτόπουλοι προσπάθησαν και αργότερα με δικά του έξοδα την δεκαετία του 1950 να ασχοληθουν με εξωραϊστικά έργα στον Άγιο Σώστη, αλλά η προσπάθεια τους δεν βρήκε ανταπόκριση από τους κατοίκους του Αγίου Βασιλείου και εγκαταλείφθηκε.
Η δενδροφύτευση γύρω από το εκκλησάκι του Αγίου Σώστη άρχισε το 1866 με σκοπό την δημιουργία μικρού άλσους. Κυρίως φυτεύτηκαν κυπαρίσσια, πλατάνια, συκιές κλπ.. Η δενδροφύτευση με τον καιρό επεκτάθηκε και στην γύρω περιοχή[1]. Η κατηφορική έκταση βόρεια από το εκκλησάκι του Αγίου Σώστη ήταν καλλιεργήσιμος κήπος μέχρι και την δεκαετία του 1930[2]. Η ύδρευση της έκτασης αυτής γινόταν από τρεχούμενο νερό, της βρύσης που υπάρχει ακόμη και σήμερα στην πλατεία. Για την ποιότητα του νερού αυτού το 1913 ο Βαρδουνιώτης δίδει την πληροφορία, ότι είναι λίαν εύποτον, ελαφρότατον, διαυγέστατον, ψυχρόν και καθ όλα κάλλιστον. Για την ποσότητα γράφει, ότι ήταν 9,216 κυβικά μέτρα το εικοσιτετράωρο. Και βορειότερα όμως υπήρχε το 1913 και άλλη πηγή στη θέση Πιθούλι[3]-πιθανότατα μέσα στον καλλιεργήσιμο κήπο,- η οποία δεν υπάρχει σήμερα.-
Ο Βαρδουνιώτης σημειώνει σχετικά τα πιο κάτω. Εδώ είναι το βασίλειον της δρόσου και των ζεφύρων. Η τοποθεσία χλοάζουσα απ άκρου εις άκρον εξ απειροπληθών θάμνων και φυτών αρωματοδών και περιλουομένη νυχθημερόν υπό ζεφύρων, είναι όλοπράσινος, δροσερωτάτη και γοητευτική. Για την εξαιρετική θέα προς βορρά σημειώνει, ότι η πεδιάδα τον Κλεωνών μοιάζει με ένα τεράστιο, πολυποίκιλτο χαλί και ότι στην Κουρτέσα υπήρχε μικρό δασάκι (άλσος)[4
————–
[1] Δημήτριος Κ. Βαρδουνιώτης,1913,σελ.231.
[2] Από προφορικές παραδόσεις προς τον γράφοντα κατοίκων του Αγίου Βασιλείου προκύπτει, ότι την περιοχή αυτή ενοικίαζαν για καλλιέργεια και κάτοικοι του Αγίου Βασιλείου, λόγω του τρεχούμενου νερού.
[3] Δημήτριος Κ. Βαρδουνιώτης,1913,σελ.231.
[4] Δημήτριος Κ. Βαρδουνιώτης,1913,σελ. 231

Φωτ. 5.  Μαρμάρινη πλάκα στον τάφο του Παπαρσένη- Κρέστα και μεταλλική προτομή του.

Το κείμενο δίνει βιογραφικά στοιχεί του Παπαρσένη -Κρέστα.

Φωτ. 6.  Η πλάκα αυτή αναφέρει τον χρονικό διάστημα,  που κατασκεύασε η κοινότητα του Αγίου Βασιλείου τα έργα στον Άγιο Σώστη.

Το κείμενο γράφει τα πιο κάτω.
ΠΑΝΤΑ ΤΑ ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΟΔΡΟΜΟΣ
ΟΣΑ ΕΧΟΥΝ ΓΙΝΕΙ ΕΙΣ ΑΓΙΟΝ
ΣΩΣΤΗ ΑΠΟ ΤΟ ΕΤΟΣ 1914 ΕΩΣ 1926
ΕΓΙΝΑΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΚΑΤΟΙΚΟΥΣ
ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΟΣ ΑΓΙΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
ΚΑΙ ΥΠΟ ΤΗΣ ΠΡΟΕΔΡΙΑΣ ΤΟΥ
ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Α. ΜΠΑΡΛΙΑ
Από τη μαρμάρινη πλάκα που υπάρχει στη Βρύση της πλατείας κοντά στο εκκλησάκι προκύπτει, ότι πολλά έργα εξωραϊσμού έγιναν επί προέδρου της κοινότητος του Αγίου Βασιλείου Μπαρλιά Δημητρίου του Αναστασίου μεταξύ των ετών 1914 έως 1926. Με προσωπική εργασία των κατοίκων κατασκευάσθηκαν πλατείες, δρόμοι, τοίχοι αντιστηρίξεως και η διάνοιξη του νέου αμαξιτού δρόμου από το Σιδηροδρομικό σταθμό Δερβενακίων μέχρι το εκκλησάκι του Αγίου Σώστη.

Φωτ.7. Απόσπασμα από γνωστό δημοτικό τραγούδι στη βάση του Ανδριάνταα του Θ. Κολοκοτρώνη.Το κείμενο έχει ως εξής.

Της Ρούμελης οι μπέηδες και του Μωριά οι Αγάδες
στα Δερβενάκια κοίτουνται κορμιά δίχως κεφάλια
στρώμα είχανε τη μαύρη γης προσκεφαλο τις πέτρες
και πάνω για σκεπάσματα τα χιόνια και τους πάγους.
………………………………………………………………
ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ
Οι πιο κάτω μαρμάρινες επιγραφές  βρίσκονται περιμετρικά της βάσης του Ανδριάντα του Θ. Κολοκοτρώνη φωτ. (8,9,10)

Φωτ. 8. Σαραβάλι, Πάτρα. Τοποθεσίες που πολέμησε ο Θ. Κολοκοτρώνης.

Φωτ. 9. Βαλτέτσι. Τοποθεσία που πολέμησε ο Θ.Κολοκοτρώνης

Φωτ. 10. Γράνα, Τριπολιτσά. Τοποθεσίες που πολέμησε ο Θ. Κολοκοτρώνης.

Φωτ.11. Ο Ανδριάντας του Θ. Κολοκοτρώνη Στον Άγιο Σώστη.

Τα αποκαλυπτήρια του Ανδριάντα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη το  1938.

Στις 26.7.1938 έγιναν τα αποκαλυπτήρια του μαρμάρινου αγάλματος του Αρχιστράτηγου Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Τον πανηγυρικό της ημέρας εκφώνησε ο Μητροπολίτης Κορινθίας και μετέπειτα αρχιεπίσκοπος Αθηνών και αντιβασιλέας Δαμασκηνός Παπανδρέου, ο οποίος χοροστάτησε και στην δοξολογία[1]. Γλύπτης του Ανδριάντα ήταν ο Γ. Δημητριάδης Αθηναίος. Παρευρέθησαν ο πρόεδρος της κοινότητας Πιάνης, Λιμποβίσι- Αρκουδόρεμα, τόπου καταγωγής του Κολοκοτρώνη, ο οποίος παρουσιάστηκε με φουστανέλα, απόγονοι του Κολοκοτρώνη, οι υπουργοί Μανιαδάκης δημόσιας ασφάλειας, Παπαδήμας στρατιωτικών και άλλοι εκπρόσωποι των τοπικών αρχών.
Τα χρήματα για τον ανδριάντα προσέφεραν οι δήμοι και κοινότητες των γύρω περιοχών. Η κοινότητα Αγίου Βασιλείου προσέφερε 10.000 δραχμές,[2] ο μητροπολίτης Αργολίδος Ιερόθεος 5.000 δραχμές[3].
Ο Κολοκοτρώνης φοράει την πολεμική ενδυμασία των αγωνιστών του 1821, δηλαδή φουστανέλα, φέρμελη, σαλάχι και ξίφος, αλλά φέρει και την περικεφαλαία του αγγλικού ναυτικού, όπου είχε υπηρετήσει στα Επτάνησα
Ακόμη και σήμερα υπάρχει σύγχυση, αν εκεί που είναι το Άγαλμα του Κολοκοτρώνη ήταν και το ταμπούρι του. Σύμφωνα με τον Φωτάκο ο Κολοκοτρώνης κατά την μάχη και προ αυτής ευρίσκετο στο ύψωμα Αγριλόβουνο, στην βορειοδυτική έξοδο των Δερβενακίων. Από εκεί έδωσε στις 4 μ.μ το σύνθημα για την έναρξη της μάχης και από εκεί συντόνιζε την διεξαγωγή της με αγγελιοφόρους, που έστελνε σε κάθε κατεύθυνση. Η αγωνία του ήταν να φθάσει ο Νικηταράς με τον Υψηλάντη έγκαιρα από το Στεφάνι στον Άγιο Σώστη. Και αυτό το πέτυχε ο ίδιος συνθηματικά, ρίχνοντας μια μπαταριά προς το μέρος του Νικηταρά.
Ο ίδιος λοιπόν την 26.7.1822, δεν ταμπουρώθηκε στον Άγιο Σώστη στο σημείο, που είναι σήμερα το άγαλμα του. Στη πιο κρίσιμη για τη ελευθερία μάχη του αγώνα είχε να συντονίσει πιο κρίσιμες επιτελικές ενέργειες ως Αρχιστράτηγος των επαναστατημένων Ελλήνων.
[1] Ξύδης .Δ
[2] Πράξη 43  12.12.1936, κοιν. Αγ. Βασιλείου
[3] Εφημερίδα Κορινθία  Φ211 27 12 1936.
—————-
Οι φωτογραφίες είναι του Γιάννη Κουτσούκου. Μερικά κείμενα είναι αποσπάσματα από το βιβλίο του ΠΕΙΗΓΗΣΗ ΣΤΟΝ ΧΩΡΟΧΡΟΝΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟ 2600 Π.Χ ΈΩΣ ΣΗΜΕΡΑ.(ISBN 978-960-93-5989-4)