Η ξεχασμένη Μονή του Παμμεγίστου Ταξιάρχη Μιχαήλ

Τρία περίπου χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Μονής Αγίου Δημητρίου, σε δύσβατη ρεματιά, βρίσκεται το καθολικό της παλαιάς Μονής του Παμμεγίστου Ταξιάρχη Μιχαήλ. Ο ναός είναι μονόκλιτος σταυρεπίστεγος χωρίς παράθυρα και βάση του αρχιτεκτονικού του σχεδίου το πιο πιθανόν είναι ότι ανεγέρθη τον 12o-13ο αιώνα, αν και η τεχνοτροπία του και τα υλικά δόμησης αφήνουν το συμπέρασμα ότι ο ναός αυτός ίσως να χρονολογείται από τον 10ο αιώνα, καθώς δείχνει να ξαναχτίστηκε. Αξιοσημείωτο είναι η ιδιομορφία του σχήματος της εισόδου με αψίδα και τρούλλο στην νοτιοανατολική πλευρά. Ο ναός είναι ένα από τα παλαιότερα κτίσματα όλης της περιοχής.

Εξωτερική όψη του καθολικού

Η μονή του Ταξιάρχη Μιχαήλ πρέπει να ιδρύθηκε τον ένατο με δέκατο αιώνα, την εποχή δηλαδή που ο μοναχισμός πρωτοεμφανίστηκε στην περιοχή αν και η ακριβής χρονολογία δεν είναι γνωστή. Σίγουρο είναι ότι η μονή λειτουργούσε από τις εποχές της Φραγκοκρατίας, από το 1205 που επικράτησαν οι Φράγκοι και οι ορθόδοξοι επίσκοποι τέθηκαν σε διωγμό. Η παράδοση λέει μάλιστα ότι την εποχή εκείνη ο Μητροπολίτης Κορίνθου κατέφυγε στη Μονή Ταξιάρχη και συντόνιζε από εκεί τις δραστηριότητες του.

Ο τρούλλος και η είσοδος

Το ερειπωμένο συγκρότημα της μονής είχε το γνωστό τετράπλευρο μοναστηριακό σχήμα με επίκεντρο το καθολικό, αφιερωμένο στον προστάτη Ταξιάρχη Μιχαήλ. Παρά την εγκατάλειψη και παραμέληση, ο ναός συνεχίζει να διατηρεί τη συνολική αγιογραφική του τοιχογραφία. Πάνω από την Ωραία πύλη που αποτελεί και την μόνη είσοδο του κτιστού τέμπλου του ναϊδρίου, βρίσκεται μια ευανάγνωστη κτιτορική επιγραφή που αναφέρεται σε ανακαίνιση του ναού που έγινε το 1565 μ.Χ. επί ιερομόναχου Συμεών. Έχει γραφτεί από τον αγιογράφο που ιστόρησε ολόκληρο το ναό, και ο οποίος ακολουθούσε την τεχνοτροπία της λεγόμενης Κρητικής Σχολής. Περιβάλλεται από κόκκινο πλαίσιο, ενώ η γραφή είναι μικρογράμματη με μαύρο χρώμα σε λευκό πεδίο.

Κτιτορική Επιγραφή

" ανηγέρθη έκ βάθρων γής και ηστορίθη ό θείος και πάνσεπτος ναός ούτος/ παμμεγίστου ταξιάρχου μιχαήλ διά συνδρομής και κόπου του όσιοτάτου έν/ αρχιμονάχης κυρίου συμεών, είς ψυχή ημών σωτηρίας και των γοναίων αυτού/ ...έτους ζογ' ίνδικτιώνος η μηνός ίανουαρίου ιη/ ή παρούσα τοίνυν ιστορία γέ... παρ' έμου του ταπεινού, Θεοδοσίου του κακαβά τάχα και ζωγράφου/ δέησις δούλου αυτού βρετού άμα συμβίου και των τέκνων αυτού"

Η επιγραφή μας πληροφορεί ότι ο ναός κτίστηκε ευθύς εξαρχής στο όνομα του Ταξιάρχου Μιχαήλ, όπως επιβεβαιώνει και η τοιχογραφία του που βρίσκεται στο βόρειο τοίχο. Η ανέγερση του ναϊδρίου πραγματοποιήθηκε δια συνδρομής και κόπου του ιερομόναχου Συμεών για την ψυχική του σωτηρία του ιδίου και των γονέων του. Η δαπάνη της αγιογραφίας φαίνεται ότι καταβλήθηκε από κάποιον λαϊκό Βρετό ως δέηση για την οικογένεια του.

Η μορφή του Παντοκράτορα

Το όλο έργο της αγιογραφήσεως πραγματοποιήθηκε από τον Θεοδόσιο Κακαβά. Πρόκειται για το μόνο ίσως σωζόμενο έργο του ζωγράφου αυτού, ο οποίος ανήκε στον περίφημο αγιογραφικό οίκο των Κακαβάδων από το Ναύπλιο. Το έργο αυτό αποδεικνύεται το πρώτο αναφερόμενο έργο του οίκου αυτό και ο Θεοδόσιος ως ο γενάρχης του. Πρόκειται για έναν από τους καλύτερους ζωγράφους της Πελοποννήσου.
Δυστυχώς το παλαιό αυτό ναό έχει παραμεληθεί εδώ και πολλά χρόνια από της υπεύθυνες αρχές. Καπνός καλύπτει μέρος των τοιχογραφιών ενώ χαράγματα ασεβών έχουν καταστρέψει το έργο του σπουδαίου και σημαντικού ζωγράφου. Τελευταία έχουν ανοίξει ρωγμές στην οροφή του κτίσματος από τις οποίες κινδυνεύει με κατάρρευση ο ναός.
Το μνημείο αυτό σώθηκε ως τις ημέρες μας χάρη στη στοργή και το ενδιαφέρον των Στεφανιώτων, στην αμάθεια των οποίων οφείλεται η εξωτερική παραμόρφωση του ναού που έγινε την δεκαετία του 60. Πριν λίγα χρόνια οι Στεφανιώτες προχώρησαν σε ήπια προσπάθεια υποστύλωσης του τρούλλου της εισόδου που κινδυνεύει να γκρεμιστεί, προκειμένου να διατηρήσουν αυτό το σημαντικό για όλη την περιοχή πολιτιστικό μνημείο.
Όμως ο χρόνος για τον Ταξιάρχη έχει αρχίσει να μετράει αντίστροφα.

(Πηγή: Λ. Ψωμά "Τέσσερες άγνωστες επιγραφές από το χωριό Στεφάνι Κορινθίας", Δελτίο του Ι.Κ.Μ, Τεύχος 32)