Ο εκπαιδευτικός από τους Καλλιάνους που δίδαξε σύγχρονες μεθόδους αγροτικής καλλιέ
ργειας και κτηνοτροφίας στους μαθητές του μεταξύ 1932-1938 – Συνέγραψε βιβλίο Εκλαϊκευμένων Γεωπονικών Γνώσεων προ
τείνοντας πρωτοποριακές πρακτικές
Σήμερα, 14 Σεπτεμβρίου 2020, θα χτυπήσει το πρώτο κουδούνι μιας σχολικής χρονιάς ιδιαίτερης και πολύ διαφορετικής από όλες τις προηγούμενες. Με πρωτόγνωρες συνθήκες οι μαθητές θα καλεστούν στα σχολεία και στις τάξεις τους για να παρακολουθήσουν τα μαθήματά τους τηρώντας παράλληλα αυστηρά πρωτόκολλα υγιεινής και ατομικής προστασίας.
Παρά τον ιδιαίτερο χαρακτήρα αυτής της σχολικής χρονιάς που μόλις σήμερα αρχίζει, δεν μ
πορεί κανείς να αρνηθεί ότι η ίδια λαχτάρα και αγωνία που μας συντροφεύει από τα παιδικά μας χρόνια, εμφανίζεται και πάλι, ενόψει της νέας σεζόν.
Η μυρωδιά των βιβλίων, τα καινούργια τετράδια, τα καλοξυσμένα μολύβια, η σάκα …το τάμπελτ! Για να μπαίνουν και στο νόημα της νέας εποχής! Και φυσικά η σταθερή φιγούρα πίσω από την έδρα: Η δασκάλα/ο δάσκαλος.
Στην πορεία του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος, ομολογουμένως ευτυχώς, το λειτούργημα του εκπαιδευτικού τιμήθηκε από σπουδαίους ανθρώπους που βοήθησαν με κάθε τρόπο ώστε η ελληνική κοινωνία να κάνει βήματα προς τα μπρος.
Γι’ αυτό λοιπόν, τη σημερινή μέρα, θα την αφιερώσουμε σε έναν από τους αυτούς τους φωτισμένους εκπαιδευτικούς που προσέφεραν πολλά, όχι μόνο στους μαθητές αλλά σε όλη την ελληνική κοινωνία: Στον Δημήτρη Κωτσοβίλη.
Ο Δημήτριος Κωτσοβίλης γεννήθηκε το 1905 στους Καλλιάνους της Στυμφαλίας, όπου και τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο, ενώ Γυμνάσιο πήγε στη Νεμέα. Πήρε πτυχίο παιδαγωγικής από τη Μαράσλειο Παιδαγωγική Ακαδημία Αθηνών και πρωτοδιορίστηκε το 1927 δάσκαλος σε Δημοτικό Σχολείο στις Σέρρες.
Τρία χρόνια αργότερα, το 1930, κατέβηκε στην Αθήνα όπου μετεκπαιδεύτηκε για δύο έτη στην Ανωτάτη Γεωπονική Σχολή Αθηνών κατ’ εφαρμογή του μέτρου της «γεωργικής μετεκπαιδεύσεως» των δασκάλων.
Η γεωργική μετεκπαίδευση του 1930
Το μέτρο αυτό εφάρμοσε η κυβέρνηση του Ελ. Βενιζέλου σε δασκάλους ηλικίας έως 40 ετών, οι οποίοι επιλέγονταν από τα κατά τόπους Εποπτικά Συμβούλια.
Τη χρονική εκείνη στιγμή, της ελληνικής ιστορίας, η ανάγκη οργάνωσης της αγροτικής εκπαίδευσης ήταν επιτακτική εξαιτίας της γεωργικής προόδου και της καθοδήγησης που είχαν ανάγκη οι ακτήμονες καλλιεργητές και κυρίως οι πρόσφυγες στους οποίους είχε παραχωρηθεί γη. Επιπλέον, οι γεωργικές γνώσεις έπρεπε να μεταδοθούν σε όλη τη σπουδάζουσα νεολαία γιατί αυτό θα συντελούσε στην αρτιότερη μόρφωσή της και στην αύξηση της παρατηρητικότητάς της και γιατί αυτός ήταν ο μόνος τρόπος για να αποδοθεί απ’ όλη την κοινωνία η δέουσα προσοχή στα γεωργικά ζητήματα και να εξυψωθεί ο γεωργικός πολιτισμός.
Ο στόχος του μέτρου ήταν οι μετεκπαιδευμένοι δάσκαλοι να εκπαιδεύσουν τους αποφοίτους του Δημοτικού που δεν θα συνέχιζαν στο Γυμνάσιο, ώστε ως αγρότες να λαμβάνουν βασικές γνώσεις των μεθόδων καλλιέργειας.
Ο νόμος 4397/1929 περί στοιχειώδους εκπαιδεύσεως συμπεριλάμβανε και ειδικές διατάξεις για τη λειτουργία αυτών των ιδρυμάτων που χαρακτηρίζονταν ως «Κατώτερα Γεωργικά Σχολεία».
Σκοπός τους ήταν «η γεωργική πρακτική μόρφωσις εκείνων, οίτινες μέλλουσι να επιδοθώσιν εις το επάγγελμα του γεωργού, είτε ως καλλιεργηταί των ιδίων κτημάτων, είτε ως εργάται γεωργοί εις ξένα κτήματα ή γεωργικάς επιχειρήσεις».
Η φοίτηση στα σχολεία αυτά ήταν διετής και τα μαθήματα που διδάσκονταν ήταν: Γεωργία, κτηνοτροφία, δενδροκομία και κηπουρική, γεωργική βιομηχανία, αμπελουργία, μελισσοκομία, σηροτροφία και κτηνοτροφία, στοιχεία υγιεινής και στοιχεία κτηνιατρικής, προς τούτοις δε και μαθήματα γενικής μορφώσεως, νέα ελληνικά, θρησκευτικά, ιστορία, πρακτική αριθμητική και γεωμετρία.
Διακρίνονταν σε τρία είδη, «αναλόγως των κατά τόπους κρινομένων επικρατεστέρων κλάδων της γεωργίας, Α) εις σχολεία με ειδικότητα την μεγάλην καλλιέργειαν, Β) εις σχολεία με ειδικότητα την κτηνοτροφίαν και Γ) εις σχολεία με ειδικότητα την δενδροκομίαν και αμπελουργίαν».
Το πτυχίο που ελάμβαναν οι μετεκπαιδευόμενοι ήταν ισότιμο του Πανεπιστημίου και αυτός ο τρόπος διδασκαλίας της αγροτικής καλλιέργειας διατηρήθηκε έως το 1940.
Το 1932, αφού τελείωσε την μετεκπαίδευσή του στη Γεωργική Σχολή, ο Δημήτριος Κωτσοβίλης μετατέθηκε στο Δημοτικό Σχολείο Μουλκίου. Στο χωριό παντρεύτηκε την Άννα Ρουμπέκα και απέκτησε τρία παιδιά: τον Ευάγγελο, την Παναγιώτα και τη Βασιλική.
Η συμβολή του στην γεωργική εκπαίδευση
Στο Δημοτικό Σχολείο Μουλκίου όπου είχε μετατεθεί, όπως είπαμε, φύτεψε μουριές και ανέπτυξε σημαντικά την μελισσοκομία εκπαιδεύοντας τους μαθητές του. Παράλληλα, προσπαθούσε με κάθε μέσο να εμφυσήσει στους ντόπιους αγρότες την ανάγκη να ασχοληθούν με νέα εμπορεύσιμα προϊόντα, πέραν των παραδοσιακών καλλιεργειών της σταφίδας και των οπωροκηπευτικών.
Το 1936, όπως έχουμε δει και σε προηγούμενο άρθρο μας, τον βρίσκουμε στο Δημοτικό Σχολείο Μουλκίου να καθοδηγεί τους μαθητές του στην εκτροφή κουνελιών.
Το 1937 εξέδωσε το βιβλίο με τίτλο «Εκλαϊκευμέναι Γεωπονικαί γνώσεις» το οποίο απευθυνόταν στον γεωργικό πληθυσμό και περιελάμβανε άρθρα που είχε δημοσιεύσει μεταξύ των ετών 1933 και 1936 στην εφημερίδα «Νέα Κόρινθος» αλλά και νέα στοιχεία και εργασίες που αναλύονταν στα εξής κεφάλαια:
- Πώς, εις ποία μέρη και τι είδους δέντρα, πρέπει να φυτεύωμεν εις την περιφέρειά μας. Η αχλαδιά, η μηλιά, η καρυδιά, η ροδακινιά, η μυγδαλιά, η βερικοκιά, η κερασιά, η βυσσινιά
- Φύτευμα, εμβολιασμός γκοριτσών. Γιατί πρέπει να λιπαίνουμε το σιτάρι, με τι τύπο λιπάσματος, με ποια δόση πότε και πώς. Ο φώσφορος, το κάλι. Η μεντάνα, το ιδεώδες σιτάρι για τα βαριά χωράφια της περιφέρειάς μας.
- Πώς πρέπει να οργανωθούν οι γεωργικές οικογένειες των πεδινών και ορεινών περιοχών, η χρησιμότητα της συζύγου στις γεωργικές καλλιέργειες
- Η φιστικιά, ο συνδυασμός γεωργίας και κτηνοτροφίας.
Το 1938 μετατέθηκε στο Δημοτικό Σχολείο Τραγάνας και εν συνεχεία, το 1943, στο 1ο Δημοτικό Σχολείο Κιάτου, όπου υπηρέτησε επί σειρά ετών. Το 1955 διορίσθηκε διευθυντής στο παραπάνω σχολείο όπου έλαβε σειρά εκσυγχρονιστικών μέτρων, ενισχύοντας την υλικοτεχνική υποδομή (θρανία, βιβλιοθήκες, βιβλία, χάρτες, όργανα φυσικής και χημείας, κ.ά.) αλλά και τις εκπαιδευτικές δράσεις ώστε να καταφέρει στη διάρκεια της θητείας του να μειώσει σημαντικά τον αναλφαβητισμό στην περιοχή και να αυξήσει κατακόρυφα τον αριθμό των παιδιών που έπαιρναν απολυτήριο Δημοτικού.
Παράλληλα, όπως διασώζεται από προφορικές μαρτυρίες, έκανε δωρεάν φροντιστήρια σε άπορα παιδιά που θα έδιναν εξετάσεις εισαγωγής στο Γυμνάσιο.
Ο φωτισμένος δάσκαλος, ο Δημήτρης Κωτσοβίλης, λαμπρό παράδειγμα εκπαιδευτικού με ευρεία προσφορά στην κοινωνία πέθανε στις 10 Σεπτεμβρίου 1979 σε ηλικία 73 ετών από ανακοπή καρδιάς και ετάφη στο Κιάτο, αφήνοντας πίσω του ένα σπουδαίο έργο και οπωσδήποτε γενιές νέων αγροτών που είχαν εκπαιδευθεί στα χέρια του.
* Ευχαριστούμε πολύ την κ. Μύρτα Κίσσα-Κωτσοβίλη για τις πολύτιμες πληροφορίες που μας έδωσε.
Έρευνα-κείμενα-επιμέλεια: Γιώτα Χρ. Αθανασούλη
Πηγές:
- Γεωργίου Κασκαρέλη, Το χρονικό του 1ου Δημοτικού Σχολείου Κιάτου (1940-2018), εκδόσεις Ίσθμιον
- Αρχείο Εφημερίδων Ελληνικής Βουλής
- Εθνικό Τυπογραφείο, Φύλλα Εφημερίδας της Κυβερνήσεως
- Ψηφιακό αρχείο Ιδρύματος Ελευθερίου Βενιζέλου
- Αγγελικής Δήμου, Οι προσπάθειες για τη γεωργική εκπαίδευση την περίοδο του Μεσοπολέμου.
- https://gnomipoliton.com/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δεν επιτρέπονται νέα σχόλια.