Χιλιομόδι: Το γοητευτικό χωριό των απογόνων του Πριάμου

Διαδρομή μέσα στον χρόνο στην περιοχή της Αρχαίας Τενέας και Χιλιομοδίου

 

 Κούροι από το νεκροταφείο της Τενέας (530 - 520 π.Χ.)

 

Ο μύθος λέει ότι οι Τενεάτες είναι απόγονοι αιχμαλώτων της Τροίας, που ο Αγαμέμνονας μέσω της Τενέδου τους εγκατέστησε στην περιοχή.
Στο πέρασμα του χρόνου ο μύθος της χαμένης πόλης κάλυψε με ένα πέπλο μυστηρίου την περιοχή και πολλοί περιηγητές και σύγχρονοι αναζητούσαν την Αρχαία Τενέα. Το μόνο εύρημα από την Τενεάτιδα γη ήταν ο «Κούρος της Τενέας», έργο του 6ου αι. π. Χ, που είχε βρεθεί το 1846 στα Αθίκια Κορινθίας. Παριστάνει έναν νέο με γυμνό σφριγηλό αθλητικό σώμα και έχει την αρχέγονη μορφή του θεού Απόλλωνα.

 

Ο εντοπισμός αρχαϊκής σαρκοφάγου το 1984 κατά τη διάρκεια εργασιών της Κοινότητας Χιλιομοδίου και η εύρεση, στην περιοχή μεταξύ Χιλιομοδίου-Κλένιας το 2010, των Δίδυμων Κούρων, εντυπωσιακών επιτύμβιων αγαλμάτων αρχαϊκής εποχής, προϊόντα αρχαιοκαπηλίας, ήταν η αιτία να ξεκινήσει συστηματική ανασκαφή στην περιοχή με υπεύθυνη αρχαιολόγο την Δρ. Έλενα Κόρκα, επίτιμη Γενική Διευθύντρια Αρχαιοτήτων & Πολιτιστικής Κληρονομιάς του ΥΠ. ΠΟ. Α.

Η ανασκαφή πραγματοποιείται Σεπτέμβριο και Οκτώβριο κάθε έτους από το 2013 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Με τη συμμετοχή μιας πολυπρόσωπης διεπιστημονικής ομάδας, αρχαιολόγους και φοιτητές από Ελληνικά και ξένα Πανεπιστήμια, η ομάδα του Tenea Project υποστηρίζει με σκληρή δουλειά τη σημαντική αυτή ανασκαφική προσπάθεια για την εύρεση και ανάδειξη της Αρχαίας Τενέας. Στα επτά χρόνια της ανασκαφικής δραστηριότητας εντοπίστηκε οργανωμένο νεκροταφείο (6οαι. π.Χ. - 3ο αι. π.Χ.), τμήμα αρχαίας οδού, ένα δίχωρο υπέργειο ταφικό μνημείο του 1ου αι. μ.Χ. στη θέση Παλαιό Σχολείο εντοπίστηκαν τα πρώτα οικιστικά ρωμαϊκά κατάλοιπα της πόλης της Αρχαίας Τενέας, ενώ το 2019 ήρθε στο φως το πρώτο δημόσιο κτήριο, τα Λουτρά. Η ανακάλυψη της Αρχαίας Τενέας θεωρήθηκε από τα σημαντικότερα αρχαιολογικά επιτεύγματα το 2018 και τράβηξε το ενδιαφέρον όλου του κόσμου. Στην ανασκαφική έρευνα των επτά χρόνων έχουν βρεθεί πολύ σημαντικά ευρήματα, τα οποία μελετώνται από τους επιστήμονες και φανερώνουν μια πλούσια κοινωνία, με χαρακτήρα διαπολισμικότητας, που βρίσκεται σε μια σημαντική θέση που την καθιστούσε πέρασμα σε όλους τους ελληνιστικούς και ρωμαϊκούς χρόνους. Φανερώνουν επίσης ότι η περιοχή κατοικείται συνεχώς για 1000 χρόνια τουλάχιστον από τον 6ο αι. π.Χ. ως τον 6ο αι. μ.Χ. και, όπως φαίνεται, εγκαταλείπεται με τις επιδρομές των Αβαροσλάβων.
Οι άνθρωποι που απομένουν μετακινούνται πλέον στην ορεινή ζώνη και στους επόμενους αιώνες ακμάζει ο μοναχικός βίος και τα μοναστήρια παίζουν όχι μόνο ρόλο θρησκευτικό, αλλά και πολιτικό και οικονομικό ρόλο ιδίως κατά τη διάρκεια της Ενετικής και τουρκικής κυριαρχίας. Στο μέρος που βρισκόταν η Αρχαία Τενέα, που συμπίπτει εν μέρει με το σημερινό Χιλιομόδι, δεν υπήρχε κατοίκηση λόγω της επικίνδυνης θέσης του, επειδή βρίσκεται στο πέρασμα Κορίνθου-Άργους.
Στην περιοχή όμως υπάρχει ένα σπουδαίο και πολύ πλούσιο μοναστήρι η Ιερά Μονή της Φανερωμένης (Παλαιά Μονή), που βρίσκεται επτά χιλιόμετρα νοτιοανατολικά από το σημερινό χωριό και η παρουσία του ήταν συνυφασμένη με τη ζωή των κατοίκων της περιοχής και υπήρχε έντονη πνευματική σύνδεση. Ο πλούσιος κάμπος της περιοχής ήταν ιδιοκτησία της μονής και προεπαναστατικά κάποιες οικογένειες ζούσαν εκεί ενοικιάζοντας ή φροντίζοντας τη γη της μονής.

Ιερά Μονή Παναγίας Φανερωμένης (Παλαιά Μονή)

Το καθολικό της Παλαιάς Μονής Φανερωμένης του 12ου αι. μ.Χ. και ο ναός της Αγίας Μαρίνας του 16ου αι. μ.Χ., που έχει αγιογραφηθεί από το ζωγράφο της εποχής Δημήτριο Κακαβά, από το 1951 έχουν οριστεί ιστορικά διατηρητέα μνημεία. Η μονή ήταν ανδρική έως το 1949 που μετατράπηκε σε γυναικεία, ενώ το 1897 μεταφέρθηκε στη θέση που είναι σήμερα, τρία χιλιόμετρα ανατολικά του χωριού, δίπλα στο δάσος.
Με την ίδρυση του Ελληνικού κράτους παρατηρείται μεγάλη μετακίνηση των κατοίκων από το Αγιονόρι στο Χιλιομόδι και το 1843 καταγράφονται 311 κάτοικοι. Ο αγροτικό-κτηνοτροφικός οικισμός μεταβάλλεται σιγά-σιγά σε τόπο με μικροαστικό χαρακτήρα, εν μέρει, όπως διαμορφώνονταν πλέον οι νέες κοινωνίες του ελεύθερου ελληνικού κράτους, όταν η θέση τους ήταν επίκαιρη.
Και η θέση του Χιλιομοδίου ήταν πολύ επίκαιρη. Βρίσκεται μόλις 18 χιλ. από την Κόρινθο, 98 χιλ. από Αθήνα, 33 χλμ από Άργος και 43 χλμ από Ναύπλιο. Σπουδαίοι αρχαιολογικοί τόποι βρίσκονται πολύ κοντά, ο αρχαιολογικός χώρος της Αρχαίας Κορίνθου στα 13 χιλ., της Αρχαίας Νεμέα στα 17χλμ και των Μυκηνών στα 23 χιλ. Βρίσκεται στο πέρασμα Κορίνθου- Άργους, σε ωραία τοποθεσία, με ελαιώνες & κάμπο ολόγυρα και δίπλα από ένα υπέροχο δάσος. Η θέση του έδωσε τη δυνατότητα να αναπτυχθεί, να αποκτήσει σιδηροδρομική σταθμό και να έχει εύκολη μετακίνηση με καλό οδικό δίκτυο.
Είναι το κεντρικό χωριό μιας περιοχής με όμορφα και γραφικά χωριά, με πλούσια κληρονομιά Κλένια, Αγονόρι, Στεφάνι, Άγιος Βασίλειος, Κουταλάς, Μαψός, Σπαθοβούνι.

Ταξίδι στο Χιλιομόδι σήμερα

Είναι χωριό του Δήμου Κορινθίων, 18 χιλιόμετρα νότια της Κορίνθου και στον οδικό άξονα Κορίνθου-Άργους. Έχει 2000 περίπου κατοίκους, που οι περισσότεροι ασχολούνται με τη γεωργία, αμπελουργία, πτηνοτροφία, κτηνοτροφία και εμπόριο. Η λέξη Χιλιομόδι είναι σύνθετη και προέρχεται από το χίλια και μόδια. Το μόδι ήταν μονάδα μέτρησης συνήθως σιτηρών, το χρησιμοποιούσαν επίσης και σαν μονάδα επιφανείας, και υποδηλώνει έννοια σαφώς μεγάλης και απροσδιόριστης έκτασης.

Το χωριό έχει Αγροτικό Ιατρείο με δύο μόνιμους ιατρούς, ΚΕΠ, Ταχυδρομείο-Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, Παιδικό Σταθμό, εξατάξιο Δημοτικό σχολείο, Γυμνάσιο & Λύκειο.
Ανατολικά υπάρχει το περίφημο πευκοδάσος του Χιλιομοδίου, που το θαυμάσιο δασικό περιβάλλον του και το υγιεινό κλίμα του, το έχει κάνει γνωστό έξω από τα όρια του Νομού. Ένα μεγάλο μέρος του δάσους, καταστράφηκε στις πυρκαγιές του 2007, ενώ στη συνέχεια οργανώθηκαν δενδροφυτεύσεις με τη συμμετοχή πολλών συλλόγων και περιβαλλοντολογικών οργανώσεων. Τα τελευταία χρόνια ο τόπος έχει ξαναπρασινίσει και τα νεαρά δένδρα όλο και ψηλώνουν! 
Οι άνθρωποι του χωριού είναι εργατικοί και φροντίζουν για την πρόοδο του χωριού, ενώ τα τελευταία χρόνια δραστηριοποιούνται πολλοί σύλλογοι, που έχουν έντονη παρουσία και προσφέρουν σημαντικό έργο στην κοινωνία. Έτσι οι κάτοικοι του τόπου διασκεδάζουν με τα δρώμενα του τόπου, παίρνουν μέρος σε θεατρικές παραστάσεις, τραγουδούν στη Χορωδία, παρακολουθούν την ανασκαφή, τρέχουν σε διαδρομές μέσα στο δάσος και αρχαίους δρόμους, παθιάζονται με την ομάδα του χωριού τον Ατρόμητο, παίρνουν δυνάμεις από το μοναστήρι, αγαπούν το δάσος του και άμα χρειαστεί σβήνουν τις πρώτες εστίες φωτιάς που το απειλούν.
Είναι πολύ ενδιαφέρον κάποιος να επισκεφτεί τον τόπο αυτό, για να γνωρίσει τους ανθρώπους του κατά πρώτον, αλλά και να γνωρίσει από κοντά τα μέρη του που το κάνουν αξιολάτρευτο. Η μεγάλη μας ηθοποιός Ειρήνη Παππά, ο σκηνοθέτης Μανούσος Μανουσάκης, ο ποιητής Βασίλης Ρώτας κατάγονται από Χιλιομόδι.

Η επίσκεψη στην Παλαιά Μονή Φανερωμένης, σε ένα μέρος σαν αετοφωλιά, με πολύ εύκολη πρόσβαση στα επτά χιλιόμετρα από το χωριό είναι υπέροχη. Κάθε Παρασκευή του Πάσχα γίνεται λειτουργία και διεξάγεται ο λαϊκός δρόμος Χιλιομόδι- Παλαιό μοναστήρι ενώ την παραμονή (Πέμπτη του Πάσχα) το άναμμα των φωτιών στην διπλανή κορυφογραμμή και το γλέντι που ακολουθεί με τα ψητά και κρασί θυμίζουν γνήσια γλέντια περασμένων εποχών.
Η επίσκεψη στη Νέα Μονή Φανερωμένης, και στον διπλανό ναό της Αγίας Μαρίνας, τρία χιλιόμετρα από το χωριό, είναι μια ξεχωριστή εμπειρία θρησκευτικής συνάντησης με μοναχές πολύ φιλόξενες και ξεχωριστές. Η μονή εορτάζει την 23 Αυγούστου και την 21 Αυγούστου πραγματοποιείται λιτάνευση της εικόνας και οδοιπορικό από παλαιό μοναστήρι σε νέο μοναστήρι με τη συμμετοχή πλήθους κόσμου.
Η διαδρομή, το τρέξιμο και η βόλτα μέσα στο δάσος του Χιλιομοδίου, μόλις 3 χιλιόμετρα ανατολικά του χωριού, είναι υπέροχη και αναζωογονητική κι, αν περάσουμε κοντά στην κατασκήνωση το καλοκαίρι, θ’ ακούσουμε τα γέλια & τη μουσική των παιδιών.
Η συμμετοχή στους αγώνες ανώμαλου δρόμου μέσα στο πευκοδάσος και ορεινού τρεξίματος στους αρχαίους δρόμους του τόπου μας θα είναι μια αξέχαστη εμπειρία. Την 24 Φεβρουαρίου 2019 διοργανώθηκε με μεγάλη επιτυχία ο αγώνας ανώμαλου δρόμου «TRIAL Ημιμαραθώνιος Φανερωμένης Χιλιομοδίου» 6 χιλιομέτρων και 21 χιλιομέτρων σε μια υπέροχη χειμωνιάτικη διαδρομή μέσα στο δάσος και με τερματισμό την κατασκήνωση όπου τους περίμενε γίδα βραστή. Φέτος έχει προγραμματιστεί ο 2ος «TRIAL Ημιμαραθώνιος Φανερωμένης Χιλιομοδίου» την 23 Φεβρουαρίου 2020. Το 2019 οργανώθηκε επίσης ο 3ος Αγώνας Ορεινού Τρεξίματος Μυκήνες-Τενέα που ξεκινάει από την Πύλη Λεόντων των Μυκηνών και τερματίζει στο Στάδιο του Χιλιομοδίου, ένας υπέροχος δρόμος πάνω σε αρχαία περάσματα και στα χνάρια της ένδοξης ιστορίας μας.

Η επίσκεψη στο άγαλμα του Νικηταρά, έργο του Φάνη Σακελαρίου, για να τιμηθεί ο ήρωας για τη Μάχη του στα Δερβενάκια και Αγιονόρι, μόλις 1000 μέτρα από το χωριό είναι η απόδοση τιμής σε ένα σεμνό ήρωα της Επανάστασης του 1821 που χρωστάμε την Ελευθερία μας.
Η γνωριμία μας με την αρχαιολογική έρευνα tenea-project θα μας φέρει σε επαφή με το μακρινό παρελθόν μας που συνεχίζει όμως να μας επηρεάζει και να μας εμπνέει. Δεν υπάρχει ακόμη οργανωμένος αρχαιολογικός χώρος.

Η Αρχαία Τενέα ανάμεσα στις σπουδαιότερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις του 2018

Η επίσκεψη μας στην παλαιά βρύση του χωριού, στην άκρη του χωριού θα μας θυμίσει παραμύθια και ιστορίες των παλαιοτέρων.
Η παρακολούθηση μιας απολαυστικής παράστασης από τη Θεατρική Σκηνή Χιλιομοδίου, η παρακολούθηση της χορωδίας «Πολύμνιας» ή μιας χορευτικής παράστασης από τον τοπικό Χορευτικό Όμιλο θα μας ικανοποιήσει απόλυτα.
Με τη βόλτα μας μέσα στο χωριό για να δούμε το σπίτι της Ειρήνης Παππά και του Μανούσου Μανουσάκη, τον σιδηροδρομικό σταθμό, την εκκλησία του χωριού, τον Άγιο Γεώργιο που την ημέρα του εορτασμού του γίνεται λαϊκός δρόμος με τη συμμετοχή πολλών συγχωριανών, τα όμορφα σχολεία μας και το στάδιο του Χιλιομοδίου, ένα ζωντανό χώρο του χωριού, θα γνωρίσουμε καλύτερα το Χιλιομόδι.
Η συμμετοχή στο καρναβάλι της Καθαρής Δευτέρας που θυμίζει τα καρναβάλια παλαιοτέρων εποχών είναι άκρως εκτονωτική και γνήσια εμπειρία μακριά από ξενόφερτες συνήθειες.
Το μεγάλο πανηγύρι του Χιλιομοδίου, που γίνεται την 22 και 23 Αυγούστου, ελκύει πολλούς επισκέπτες και η μουσική και η διασκέδαση σταματάει το πρωί.
Και… αν θέλουμε να φάμε ή να πιούμε το καφεδάκι μας, πολύ εύκολα… με νοστιμιές της σούβλας, τοπικά εδέσματα και ωραία κρασιά της περιοχής. Οι ταβέρνες στην Καμαρέτα, στου Γεμενή, μέσα στο Χιλιομόδι ή και στα γύρω χωριά, και τα σουβλατζίδικα στο Χιλιομόδι ετοιμάζουν υπέροχες νοστιμιές και θα μας ικανοποιήσουν απόλυτα. Τα καφενεία, οι καφετέριες, στο Χιλιομόδι, χώροι ζωντανοί με ζεστό περιβάλλον θα αποζημιώσουν σίγουρα τον επισκέπτη.
Αν παρ’ όλα αυτά είναι πολύ δύσκολο να το επισκεφτούμε και να το δούμε από κοντά σύντομα… ας ακούσουμε αυτή τη στιγμή, τη μουσική από το πολύ γνωστό νεανικό μουσικό συγκρότημα 1000mods, που έχει ξεκινήσει από εδώ και δίνει συναυλίες σε όλο τον κόσμο. Τότε το νοερό ταξίδι μας θα ξεκινήσει από το Χιλιομόδι και θα φτάσει σε κάθε γωνιά του κόσμου αυτού!
Το όνομα 1000mods είναι παραφθορά της λέξης Χιλιομόδι. 

 

ΠΗΓΗ: www.protothema.gr/travelling/article/970530/diadromi-mesa-ston-hrono-stin-periohi-tis-arhaias-teneas-kai-hiliomodiou/